İmren Çiçek ÖZBEK
Türkiye’de yapılan her seçimin ardından oyların hesaplanması ve seçim
hilesi konuları tartışılır. Sonuçların açıklanmasıyla birlikte ortaya çıkan
soru işaretleri halkın yönetime karşı güveninin eksilmesine neden olur. Bu duruma son vermek amacıyla siyasetçiler,
akademisyenler ve STK üyelerinden oluşan kişiler, Temiz Seçim Platformu’nu
kurdu.
Temiz Seçim Platformu (TSP), “Gerçek demokrasi için temiz ve dürüst
seçim” söylemiyle yola çıkarak seçim dönemlerinde yaşananlar ile ilgili
yaptığı tespit ve değerlendirmelerle oluşan problemleri ve soru işaretlerini
ortadan kaldırmayı amaçlıyor.
Platform hakkında detaylı
bilgi alabilmek için Temiz Seçim Platformu üyesi CHP eski Milletvekili Prof. Dr. Mehmet Tomanbay ile görüştüm.
Tomanbay 2002-2007 yılları arasında 22. dönem CHP Ankara
milletvekilliği yaptı. 2004 yerel seçimleri sonrasında Deniz Baykal'a
karşı ilk muhalefet eden milletvekili idi. Bu davranışı, partiden ihracına yol
açtıysa da mahkeme kararı ile CHP'ye geri döndü. Mehmet Tomanbay şimdilerde Ufuk
Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Müdürlüğü ve İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Uluslararası
Ticaret Bölüm Başkanlığı yapıyor.
Efendim
Temiz Seçim Platformunu bize biraz anlatır mısınız? Ne zaman kuruldu ne amaçla
kuruldu kurulmasına kim öncülük etti? Üye olma süreciniz nasıl gelişti?
Platformun mevcut üye sayısı kaçtır? Üyelik nasıl olmaktadır?
Cumhuriyet Halk
Partisi’nden bir grup arkadaş bu konularda çalışma yapmaya başladılar o
çalışmalara bende zaman zaman katıldım. Orada çok ciddi belgelerle kanıtlanmış
sahtekârlıkların olduğunu gördük. Bunun ardından bu konuda bir kamuoyu
oluşturulması ve kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla geçen haziran ayından
başlamak üzere tek bir partiden değil çeşitli partililerden ve tarafsız
akademisyenlerden oluşan bir platform için çalışmaya başladık. Özellikle
haziran ayındaki Gezi Parkı olaylarındaki Gezi Parkı Platformu’ndan sonra bu
konu benim kafamda da canlanmaya başladı. Gezi Parkı Platformu toplumu
yönlendirme açısından çok ciddi bir görev görmüştü. Bu konuda çeşitli kesimlerden
siyasileri ziyaret ettim. Sayın Yaşar Okuyan sağ olsun özellikle o bu fikre çok
sahip çıktı. Daha sonra bu platformu Yaşar Bey’le çok ciddi şekilde geliştirdik
ve temmuz sonunda platformun kurulduğunu Ankara’da bir basın toplantısıyla
kamuoyuna açıkladık.
Platform gönüllülük
esasına bağlı olduğu için resmi üyelik söz konusu değil. Biz bu platformu
oluşturduktan sonra hemen hemen her partiden siyasilere, tarafsız
akademisyenlere ulaştık.
Temiz Seçim Platformunun kuruluşunu basın
toplantısıyla açıklarken bildirinin altına yaklaşık 400’e yakın imza atıldı. Bu
bildiriyi ve imza atanları internetteki sayfamızdan görebilirsiniz.
Platformun
kurulmasında neler etkili oldu?
Seçim süreçlerinde
yapılan sahtekârlıklar ve seçimlerde şaibe olduğu iddiaları 2007 yılından sonra
daha da çoğaldı. Artık pek çok gazetede köşe yazarının, pek çok televizyon
programlarında konuyla ilgili uzmanların tartışmaya başladığı büyük bir sorun
haline gelen seçimlere ciddi müdahale edildiği, seçmen iradesinin sandığa
girdiği gibi çıkmadığı konuları hakkında ben de araştırmalar yaptım. Özellikle
seçmen sayıları ile ilgili ciddi kuşkularım ortaya çıkmaya başladı. Daha önce
2010 yılında referandumdan sonra ve 2011 seçiminden sonra Cumhuriyet
Gazetesi’nde bu kuşkularımı üç ayrı yazıda dile getirdim. Bu soru işaretleri
platformun kurulmasında etkili oldu.
“Amacımız
seçmenin farkındalığını arttırmak”
Bu
platformun amacı ve faydaları nelerdir?
Platformun ana amacı
seçmeni seçimlerde yapılan hilelerden haberdar ederek bu konuda seçmenin
farkındalığını arttırmak ve seçmenlere sorumluluklarını anlatarak, seçmenin
oyuna sahip çıkmasını sağlamak.
Türkiye’de
yapılan genel ve yerel seçimler sonrasında halkın güvenini azaltan durumlarla
ilgili ne gibi örnekler verebilirsiniz?
Türkiye’de özellikle
2007 seçimlerinden başlayarak seçmenlerin bir kısmında ve daha sonra basın
yoluyla kamuoyuna yansıyan şekilde bir çeşitli kaygılar ve kuşkular ortaya
çıkmaya başladı. Öncelikle 2007 yılından başlayarak TÜİK’in Yüksek Seçim Kurulu’na
verdiği seçmen sayıları ile güvenilir akademik kaynaklar tarafından
yapılan araştırmadan sonra ortaya çıkan sayılar arasında 5 -6 milyona varan
farklılıklar ortaya çıktı. Rakamlarla oynamalar başlandı, 2007 yılında 42
milyon olan seçmen sayısı 2009 yılında normalin kat kat üzeri bir artış ile 50
milyon olduğu bildirildi.
“Seçmenin
iradesi sandığa girdiği gibi çıkmalıdır”
Ayrıca en önemli
sorunlardan biri de anayasaya göre seçimlerden yetkili makam Yüksek Seçim Kuruludur.
Yüksek Seçim Kurulu tarafsız bir yargı organıdır ve bütün seçimlerle ilgili
çalışmaları Yüksek Seçim Kurulu yürütür. Seçmen listelerinin hazırlanmasını da
2008 yılına kadar Yüksek Seçim Kurulu yapıyordu ve tarafsız olduğu için her
hangi bir müdahale olmuyordu. Maalesef 2008 yılında bir yasa ile AKP hükümeti
seçmen listelerinin hazırlanması görevini Yüksek Seçim Kurulu’ndan aldı ve İç
İşleri Bakanlığı’na devretti. İç İşleri Bakanlığı hükümete yakın olan
insanların bulunduğu ve hükümetin kontrolünde olan bir yer olduğu için orada
seçmen listelerinde oynama gücüne sahipler. Bunlar örnekler yapılanın sadece
bir kısmıdır.
Platforma
seçmenler nerelerden ulaşabilirler?
Platforma seçmenlerin
ulaşabilmesi için sosyal medyayı kullanmaya karar verdik. Bugün internette temizsecim.org adresimizde yapılan bütün çalışmalar bütün dokümanlar mevcuttur.
Ayrıca Facebook ve Twitter’da Temiz Seçim Platformu sayfamıza ulaşmak mümkün.
Temiz
bir seçim için alınması gerekli önlemler ve bu konuda yapılmakta veya yapılacak
olan çalışmalar nelerdir?
Temiz Seçim Platformu
kurulduğundan beri çok ciddi çalışmalar yaptı. Öncelikle temmuz ayı sonlarında
Ankara’da eski bakanların, eski milletvekillerinin ve aydınların katıldığı bir
basın toplantısıyla Temiz Seçim Platformu kurulduğunu bildirdi. Ardından
Ağustos’un 15, 16 ve 17’sinde üç gün arka arkaya İstanbul’da daha sonra İzmir’de
ve 17’sinde Ankara’da olmak üzere platformumuz elindeki dokümanları, yapılan
hileleri ve düzeltilmesi gereken noktaları üç şehrimizde de basına kamuoyuna
bilgi veren toplantılar ile duyurdu.
“Seçmenler
mutlaka muhtarlıktaki seçmen listelerinde isimlerini kontrol etmeli”
Bu toplantıların yanı
sıra Türkiye’deki üst düzey devlet kurumları başkanlarından randevular istedik.
Bu randevuların ne yazık ki sadece bir kısmına cevap alabildik. Temiz Seçim
Platformu’nun randevu istemine Cumhurbaşkanı, Başbakan ve özellikle Yüksek
Seçim Kurulu Başkanı talebimizi birçok kez yenilememize rağmen ısrarla bize
randevu vermediler. Buna karşılık Anayasa Mahkemesi Başkanı ile TÜİK Başkanı
ile eski Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman Demirel ve diğer siyasi partilerin(CHP,
Saadet Partisi, DSP, İşçi Partisi) liderleri ile görüşülmek üzere randevular
verildi. Randevuların amacı liderlerle görüşüp nerelerde olumsuzluklar var?
Bunları tespit edip temiz bir seçim için alınması gereken önlemler nelerdir? Bu
konularda kendilerine bilgiler verdik ve çalışmalarımız bir kitapçık şeklinde
bastık, bu kitapçıkları onlara verdik. Daha sonra 15 Aralık’ta Barolar Birliği
Başkanı ile bir görüşme yaptık aynı tarihte ‘’Temiz ve Adil bir Seçim’’ başlığı
altında iki oturumluk bir sempozyum düzenledik. Bundan sonrada seçime kadar
olabildiğince seçmene ulaşıp onların bilinçlenmesini sağlayacağız.
Temiz
ve adil bir seçim için seçmene düşen görev ve sorumluluklar nelerdir?
Seçim takvimine göre 10
Ocak ile 23 Ocak arası seçmen listeleri muhtarlıklarda askıya asılıyor.
Oylarını garantiye almak için bu 13 günlük sürede bütün seçmenlerimizin
muhtarlıklara gidip listelerde seçmen kayıtlarının olup olmadığına mutlaka
bakmalıdırlar. Maalesef yapılan büyük müdahalelerden biri seçmen listeleridir.
Orada pek çok seçmenin bilgisi dışında seçmen listesinden düşürüyorlar.
Dolayısıyla seçmen eğer ismini gidip muhtarlıktan kontrol etmezse seçim günü
geldiğinde oy kullanamıyor.
