"SONUMUZ İNTİHAR OLMASIN"

Fatma Nur ERSAN

Yetiştirme yurtlarıyla ilgili eminim çok haber okumuşsunuzdur. Şiddet, ihmal, cinsel taciz...
Peki devlet koruması sona erdikten sonra yetişme yurdundan ayrılan çocukların yüzde 15'inin intiharı ettiğini duymuş muydunuz?

Yetiştirme yurtlarında kalan gençlerin 18 yaşına gelmesiyle yurtla ilişiği kesiliyor. Bu ana dek hayatla tanışmamış, dışarıda tek başına hiç yaşamamış, bankadan para çekmeyi dahi bilmeyen gençler öylece ortada kalıyorlar. Devletin bu çocuklara yaptığı tek yardım ise yurttan çıktıktan sonra verilen 350 TL.

Uluslararası verilere göre devlet korumasından ayrılan bireylerin yüzde 15'i yurttan ayrıldıktan sonra canına kıyıyor, yüzde 14'ü fuhuşa sürükleniyor, yüzde 20'si ise suça yöneliyor. Türkiye’de ise bu alanda herhangi bir istatistik mevcut değil.

Geçtiğimiz Ekim ayından bu yana yetiştirme yurdundan ayrılan 7 genç intihar etti. Sibel A. Balıkesir'de, Muammer K. Ankara'da, Yasin Y, Ankara'da, Tarık Ankara'da, Kadir H. Mersin'de, Fatma D. Ankara'da, Muhammet R. Aydın'da hayatına son verdi.

Yetişme yurtlarında büyümüş gençler tarafından kurulan Hayat Sende Derneği koruma altında yetişen çocuk ve gençlerin hayatlarına yenilikçi çözümler bulmak adına çalışıyor. İntiharların sona ermesi için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'ndan, yurttan ayrılan bireylere yönelik aktif bir planlama yaparak kişilerin nerede yaşayacağı ve nerede çalışacağı gibi konuları belirleyerek kişilere daha sonrasında psikososyal ve rehberlik hizmeti verilmesini talep ediyor.

Derneğin Yönetim Kurulu Üyesi Abdullah Oskay'ın anlatacağı çok şey var oda yurtlarda büyümüş zorlu hayat şartlarına rağmen ayakta kalabilmiş.
Oskay " Yurtlarda çocuklar çok küçük yaşlarda şiddetle tanışıyor. İlk sevgiyi değil dayak yemeyi, dövmeyi öğreniyor. Kendilerini ifade edemiyorlar zaten bunu öğretende yok. İleride özgüveni düşük insanlar olarak hayata karışmaya çalışıyorlar. Ama ne yazık ki çocukken yaşanılan travmalar 20'li ve 30'lu yaşların sonunda bazı arkadaşlarımızı intihara götürüyor."
Çocukların psikolojik olarak zayıf olduğuna dikkat çeken Oskay çözümün Aile Odaklı projelerde olduğunu ifade ediyor. Oskay'a göre yetiştirme yurtları tamamen kapatılmalı her çocuk için ev ortamı hazırlanmalı.

Oskay ayrıca gelişmiş ülkelerde yetiştirme yurtlarının faaliyetlerine son verildiğini de belirtti. Yetiştirme yurtlarının faaliyetine ilk son veren devlet ise İsveç. İsveç 8 sene önce yetiştirme yurtlarının faaliyetlerine son vererek aile odaklı yetiştirme programlarını uygulamaya başladı.

Hayat Sende Derneği de koruyucu aile ve evlat edinme hizmet modelleriyle çocukların ihtiyacı olan sevginin sağlanabileceğini savunuyor. Türkiye'de Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlı 77 çocuk yetiştirme yurdu bulunuyor.

Hayat Sende Derneği üyesi Metin Doğukan'da 3 Ekim günü canına kıyan Muammer Korkmaz'ın intihar nedeninin şiddetli yalnızlık ve korku olduğunu söyledi. Korkmaz, "Muammer yaklaşık 1 senedir intihar etmeyi düşünüyordu çok ikna etmeye çalıştım ama başaramadım. Biz bu arkadaşlarımızı kaybettik geri dönüşü yok ama devlet şuan yetişmekte olan çocuklara aile desteği verirse bunların önüne geçeriz." diyor.

Doğukan ayrıca yine yurttan arkadaşı olan İbrahim Ö.'nün de intihar etmek istediğini söyledi. "İbrahim ile mesajlaştığımız da yetim çocukların kaderlerinin intihar olduğunu ve kendisinin de yakında intihar edeceğini söyledi. Şuan o arkadaşım intihar etmesin diye elimden geleni yapıyorum." ifadelerini kullandı.

Çocukların yurtlarda yaşadığı problemler sadece ruhsal olarak değil fiziksel olarak da bedenlerine yansıyor. Bükreş Erken Müdahale Projesi kapsamında yapılan araştırmanın verilerine göre, yuva bakımı düşük ağırlık, kısa boy, küçük kafa çevresine neden oluyor.

Yine aynı verilere göre davranış bozukluğu yuva ve yurtlarda yüzde 43'ken koruyucu ailenin yanında bu oran yüzde 12'ye düşüyor. Biyolojik ailelerinin yanında büyüyen çocuklarda bu oran yüzde 9.